Eğer bir çift, en az 1 yıllık korunmasız cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamışsa infertil (kısır) kabul edilir. Kısırlık problemi çiftlerin yaklaşık %15’ini etkiler ve bu problemin sıklığı her geçen yıl daha da fazla artmaktadır.

Testisin etrafındaki toplar damarların genişlemesi olarak tanımlanan varikosel normal sağlıklı erkek popülasyonun %15’inde, kısırlık problemi yaşayan erkeklerin ise %40’ında görülebilir. Her ne kadar varikosele tam olarak neyin sebep olduğu bilinmese de, toplar damarların içinde yer alan kapakçıkların fonksiyonlarının bozulması sonucunda bu problemin ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu damar hastalığının testisleri etkileyerek sperm üretimini bozabileceğine dair çok sayıda kanıt mevcutsa da, varikoseli olan her erkek kısırlık problemi yaşamaz. Ancak varikoseli olan ve kısırlık sorunu yaşayan erkeklerin çoğu varikosel ameliyatı sonrasında sperm kalitesinde iyileşme gösterir. Kısırlık problemi olan bazı erkekler ise başarılı bir varikosel ameliyatından sonra herhangi bir ek tedaviye ihtiyaç duymadan normal yollarla çocuk sahibi olabilir.

Varikosel muayenesi hasta ayaktayken elle yapılır. Bu muayene sırasında genellikle sol testisin etrafındaki belirgin toplar damarların saptanması ile varikosel teşhisi konur ve bazı hallerde varikosel varlığı ultrason ile teyit edilir. Bu varikoselin testisin fonksiyonlarını etkileyerek sperm üretimini bozup bozmadığını anlamak için spermogram adı verien bir test ile meni incelemesi yapılır.

Aşağıdaki durumların hepsi mevcutsa varikosel ameliyatı gereklidir:
Varikosel elle muayene yapıldığında fark ediliyorsa (yalnızca ultrason ile tespit edilen varikosellerin ameliyat edilmesine gerek yoktur)
Çift kısırlık problemi yaşıyorsa (en az 1 yıllık korunmasız cinsel ilişkiye rağmen)
Kadın partnerde kısırlığa yol açan herhangi bir durum yoksa (ya da tedavi edilebilir bir kısırlık nedeni varsa)
Sperm tahlilinin sonuçları anormal çıkmışsa

Bu durumlar dışında varikosel tedavisi opsiyoneldir. Eğer bir erkekte sperm parametrelerini olumsuz şekilde etkileyen varikosel varsa ancak bu kişi o an çocuk sahibi olmayı düşünüyorsa yine de varikosel ameliyatı olmayı tercih edebilir. Bunun yanı sıra, 18 yaşın altındaki genç erkeklerde varikosel saptanmışsa ve etkilenen testisin boyutları küçülmüşse yine varikosel tedavisi gereklidir.