Prostat, idrar kesesinin hemen altında yer alan ve döl sıvısının bir kısmını salgılayan bir organdır. Genellikle elli yaşından büyük erkeklerde bu organda bazı değişiklikler meydana gelir ve idrar yollarında rahatsız edici belirtiler ortaya çıkar. Çoğu zaman bu belirtiler iyi huylu prostat büyümesine büyümesi ile bağlantılıdır ve bu durum ‘Benign Prostat Hiperplazisi’ (BPH) olarak adlandırılır.

Prostat erkeklerin tamamında yaşlanma ile birlikte büyür ancak her erkek BPH rahatsızlığı yaşamaz.

Her ne kadar BPH rahatsızlığı yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilese de kolaylıkla tedavi edilir. Bu hastalığın prostat kanserinden farklı bir rahatsızlık olduğunu bilmek gereklidir. Tedavi edilmese bile BPH prostat kanserine dönüşmez fakat BPH ve prostat kanseri aynı yaş grubunda ve genellikle bir arada ortaya çıkar.

Benign Prostat Hiperplazisi Belirtileri Nelerdir?

BPH rahatsızlığında ebadı büyüyen prostat mesane çıkışında idrar yoluna baskı yapar. Bu durum da idrar yaparken zorlanma ile kendini gösterir.

BPH rahatsızlığının belirtiler hafif olabilir. Örneğin kişi daha sık idrar yapma ihtiyacı duyar veya mesanesini tam boşaltamadığını hissedebilir. Bu şikayetler zamanla ilerleyip çok rahatsız edici boyutlara ulaşabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. BPH problemi yaşayan erkeklerde aşağıdaki belirtiler gözlenebilir:

• İdrar akımı yavaşlar ve kişi kesik kesik idrar yapmaya başlar.
• İdrarın başlatılması güçleşir.
• Gün içinde sık sık idrara çıkma ihtiyacı belirir. Gece ise mesaneyi boşaltmak için uykudan uyanmak gerekebilir (noktüri).
• Kişide ani idrar yapma ihtiyacı ortaya çıkar ve bazen idrar kaçırması (inkontinans) görülebilir.
• İdrar yaptıktan sonra mesane tam boşalmaz.
• İdrar sonrasında damlamalar olur ve tuvaletten çıktıktan sonra iç çamaşırda kirlenme olabilir.

Benign Prostat Hiperplazisi Nasıl Teşhis Edilir?

BPH tanısı için öncelikle detaylı bir tıbbi öykü alınması ve fizik muayene yapılması gereklidir. Daha sonra hekimin uygun gördüğü birtakım testler yapılır ve üriner sistemin görüntülenmesi gerekebilir. Bu testler arasında Prostat Spesifik Antijen (PSA), tam idrar tahlili ve kreatinin yer alır. Mesane ve prostatın görüntülendiği ultrason ile prostat boyutu ve mesane ile ilişkisi değerlendirilir. İdrar akım hızının ölçümü için işeme testi yapılması da tanı için gerekli işlemlerdendir.

Benign Prostat Hiperplazisi Nasıl Tedavi Edilir?

1. Bekle-Gör Tedavisi

Eğer prostat boyutlarında büyüme olmasına rağmen kişinin şikayetleri çok da şiddetli değilse herhangi bir tıbbi müdahale gerekli olmayabilir. Ancak hastalığın ileriki aylar içerisinde sıkı bir şekilde izlenmesi ve şikayetler belirginleştiğinde vakit kaybetmeden tedaviye başlanması gerekmektedir.

Bekle gör tedavisi:

• Belirtilerin değerlendirilmesi

• Fiziki muayene

• Kan ve idrar testleri

• Hastalık konusunda eğitim

• Destekleme ve rahatlatma

• Yaşam tarzı ve kendini idare etme önerilerini kapsar.

2. İlaç Tedavisi

BPH belirtileri iyice rahatsız edici hale gelip yaşam kalitesinin etkilediği zaman ilaç tedavisine geçilir. Birçok farklı BPH ilacı vardır. Kişi kendisi için en uygun tedaviye hekimiyle birlikte karar verilmelidir.

BPH tedavisinde kullanılan ilaçlar:

• Alfa-blokerler

• 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)

• Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA)

• Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)

• Bu ilaçların kombinasyonları

3. Cerrahi Tedavi

Prostat cerrahisinin amacı BPH hastalığının yol açtığı belirtileri ortadan kaldırmak ve idrar akım hızını iyileştirmektir. İlaç tedavisinde olduğu gibi cerrahi olarak da farklı tedavi yöntemleri vardır. Hasta için en iyi yöntemin hekimle birlikte seçilmesi önerilmektedir.

Aşağıdaki durumlarda cerrahi tedavi vakit kaybetmeden uygulanmalıdır:

• İlaç tedavisi alınmasına rağmen BPH belirtilerinde kötüleşme olması

• BPH komplikasyonları varlığı (böbrek yetmezliği, böbreklerde genişleme, idrar yapamama, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, mesane taşı, idrarda tekrarlayan kanama)

• İlaç tedavisinin yan etkileri olması veya cerrahi tedavinin tercih edilmesi

BPH tedavisi için uygulanan ameliyatlarda prostatın sadece büyüyen kısmı çıkartılır. Bunun için uygulanan temel cerrahi yöntemler:

• Transuretral prostat rezeksiyonu (TURP)

• Transuretral prostat insizyonu (TUIP)

• Açık prostatektomi

• Lazer tedavileri

• Prostat stentleri

• Transuretral iğne ablasyonu (TUNA)

• Transuretral mikrodalga tedavisi (TUMT)

Tüm bu cerrahi müdahalelerin kendilerine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi hastanın kişisel durumuna ve tercihlerine göre yapılmaktadır.