Sıklığı her geçen gün artan depresyon günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biri haline geldi. Bu ruhsal rahatsızlığın yaygınlaşması beraberinde antidepresan kullanımında artış sorununa yol açtı. Depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), panik bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi çeşitli psikiyatrik bozuklukların tedavisinde yaygın olarak kullanılan antidepresan ilaçlar Amerika Birleşik Devletlerinde en sık reçete edilen ilaçlar halini aldı. Hatta bu ilaçların son yıllarda suistimal edilmeye başlandığı ve hekimlerin gerekmediği halde hastalarına antidepresan tedavi verdikleri bildiriliyor. Ancak bu ilaçlar psikolojik sorunların giderilmesinde yardımcı olabilirken, birçok hastada cinsel istek azalması, sertleşme bozukluğu, boşalma güçlüğü ve orgazm olamama gibi cinsel yan etkilere neden olabilir.
Son yıllarda depresyon ve anksiyete bozuklukları tedavisinde sıklıkla kullanılan selektif serotonin geri alım inhibitörlerinin (SSRI) neden olduğu cinsel yan etkilerin ilaç bırakıldıktan sonra gerilemediği ve hastalarda kalıcı olarak cinsel fonksiyon bozukluğuna neden olabildiği ortaya konmuştur.

“Post-SSRI Cinsel İşlev Bozukluğu” (Post-SSRI Sexual Dysfunction – PSSD) adı verilen bu sendrom henüz tıp literatürüne girmiştir ve bu bozukluğun ne şekilde ortaya çıktığı konusundaki bilgilerimiz sınırlıdır. SSRI kullanımı sonrası beynin cinsel fonksiyonlardan sorumlu olan bölgelerinde artan serotonin aktivitesinin cinsel yanıtı baskılayabileceği ve testosteron düzeylerini düşürebileceği kaydedilmiştir. Ancak ilaç kullanımı sonrası ortaya çıkan bu cinsel sorunların SSRI tipi veya dozu ile ilişkili olmadığı saptanmıştır.
Post-SSRI Cinsel İşlev Bozukluğunun tedavisi konusunda fikir birliği yoktur ancak herhangi bir tedaviye başlamadan önce hastanın depresyon veya anksiyete sorununun tamamen geçtiğinden emin olmak gerekir. Testosteron gibi cinsellik hormonlarının düzeylerinin değerlendirilmesi ve düzensizlik saptanması durumunda hormon tedavisi uygulanması gerekebilir. Zayıflama, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri de dikkate alınmalıdır. Bu tedavilerin fayda etmemesi durumunda sertleşme problemleri için ereksiyon güçlendirici ilaçlar kullanılabilir.

Post-SSRI Cinsel İşlev Bozukluğu ve SSRI tedavisinin olası diğer yan etkileri konusunda hastaların tedavi öncesi bilgilendirilmesi ve psikiyatristlerin takipleri sırasında bu sendroma ilişkin değerlendirme yapmaları önem arz eder. Unutulmamalıdır ki, Post-SSRI Cinsel İşlev Bozukluğu oldukça karmaşık bir sağlık sorunudur ve bu alanda ileri araştırmalara ihtiyaç vardır.

KAYNAK
Bala A, Tue Nguyen HM, Hellstrom WJG. Post-SSRI Sexual Dysfunction: A Literature Review. Sex Med Rev. 2017 Aug 1. pii: S2050-0521(17)30072-0. doi: 10.1016/j.sxmr.2017.07.002.