Kısırlık (infertilite) bir yıl süreyle herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmadan cinsel ilişkiye giren çiftlerin çocuk sahibi olamaması durumudur. Çocuk sahibi olmaya çalışan çiftlerin yaklaşık %15’inde kısırlık problemi ortaya çıkar. Bu çiftlerin yaklaşık %20’sinde sadece erkeğe bağlı bir sorun kısırlığa yol açarken, %40’ında sadece kadına bağlı faktörler saptanmaktadır. Kısırlık problemi yaşayan çiftlerin %30’unda ise hem kadın hem de erkek partnerde sorun saptanır.

Son yıllarda özellikle gelişmiş ülkelerde artan kısırlık sorununun sebeplerini araştıran bir grup bilim adamı, erkeklerin sperm miktarındaki değişiklikleri incelemişlerdir. Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelandalı erkekler arasında 1973 ve 2011 yılları arasında yapılan bu çalışmada, yaklaşık 40 yıllık süre zarfında erkeklerin sperm sayısının %52.4 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Sperm sayılarındaki bu ciddi azalmanın her geçen yıl daha fazla erkeğin kısırlık sorunuyla karşı karşıya kalmasına neden olacağının belirten araştırmacılar, bu konuda acilen önlem alınması gerektiğinin altını çizmişlerdir.

Bir erkeğin sperm sayısı, o erkeğin genel sağlık durumuyla doğrudan ilişkilidir. İnmemiş testis, hipospadias (Peygamber Sünneti) ve testis kanseri gibi bazı hastalıklar sperm üretimini direkt olarak etkileyebilir. Bununla birlikte bir çok çevresel faktör (sigara, ısı, hava kirliliği, böcek ilaçları vs) de sperm sayısını azaltabilir veya sperm DNA’sında tahribata neden olabilir. Ayrıca anti-depreseanlar, kanser ilaçları ve hormon tedavileri de sperm parametrelerini bozarak kısırlığa yol açabilir. Sağlıksız diyet ile beslenme, hareketsiz yaşam ve sigara alışkanlığı gibi faktörler de sperm sayısı ve kalitesiyle bağlantılıdır.

Son yıllarda gelişen yardımcı üreme teknikleri sayesinde sperm sayılarında azalma olan bir çok erkek çeşitli destek tedavileri veya tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olabilmektedir. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin sağlıklı yaşam konusunda daha duyarlı olmaları ve kısırlık problemi yaşamaları halinde bir üreme sağlığı uzmanına başvurmaları önerilir.

KAYNAK

Levine H, Jorgensen N, Martino-Andrade A, Mendiola J, Weksler-Derri D, Mindlis I, Pinotti R, Swan SH. Temporal trends in sperm count: a systematic review and meta-regression analysis. Human Reproduction Update, https://doi.org/10.1093/humupd/dmx022